Tình báo Israel phá hoại chương trình hạt nhân Iran - Kỳ 2: Điệp vụ cài vi rút vào hầm ngầm hạt nhân

18:01 02/06/2025

Kỹ sư Erik van Sabben (36 tuổi), người Hà Lan làm việc cho Công ty vận tải hạng nặng TTS ở Dubai. Anh có vợ ở Iran và Công ty TTS chủ yếu cung cấp phụ tùng cho ngành dầu khí Iran.

Kỹ sư Erik van Sabben - Ảnh: nieuwsblad.be

Cuối năm 2008, anh trở lại Tehran thăm gia đình bên vợ trong mười ngày. Chỉ một ngày sau, anh vội vã rời Iran với thái độ hoảng sợ. Hai tuần sau, vào ngày 16-1-2009, Sabben lái xe máy rời khỏi đường gần Dubai và tử vong vì bị gãy cổ.

Ai là người đưa vi rút Stuxnet xâm nhập?

Bà mẹ kể: "Erik là người rất giỏi giữ bí mật riêng tư. Nó tốt nghiệp chương trình

Cơ sở hạt nhân làm giàu uranium ở Natanz (miền trung Iran) năm 2005 - Ảnh: EPA

Còn nhiều bí mật chưa có lời giải đáp

Các nguồn tin nhận xét Michael Hayden không nói với cơ quan tình báo Hà Lan rằng máy bơm nước có chứa vi rút Stuxnet khét tiếng.

Trong khi đó, AIVD biết họ tham gia chiến dịch phá hoại chương trình vũ khí hạt nhân Iran nhưng không biết Mỹ sử dụng vi rút Stuxnet cho mục đích này. Hà Lan cùng 47 quốc gia thuộc Nhóm các nhà cung cấp hạt nhân (NSG), nhóm quốc tế nỗ lực ngăn chặn vật liệu và kiến thức phổ biến vũ khí hạt nhân rơi vào tay các quốc gia khác.

Trong cuộc điều tra nội bộ vào năm 2019, AIVD đã kiểm tra lại kho lưu trữ tài liệu và cuối cùng kết luận: "Chuỗi bằng chứng không đầy đủ".

Sau khi báo De Volkskrant chia sẻ kết quả điều tra, AIVD đã phản hồi: "Chúng tôi không bao giờ đưa ra tuyên bố về những vấn đề có thể tiết lộ bất cứ điều gì về phương pháp làm việc hoặc mức độ hiểu biết cụ thể của chúng tôi". Khi được hỏi về máy bơm nước và vì sao không thông báo cho Hà Lan, CIA đã không trả lời.

15 năm sau tai nạn của kỹ sư Sabben, ông Jan Peter Balkenende giữ chức thủ tướng Hà Lan vào thời đó khẳng định trong văn bản trả lời: "Tôi luôn thận trọng khi nhìn lại thời gian làm thủ tướng. Ngoài ra bạn còn nêu vấn đề về an ninh. Tôi phải giữ bí mật về vấn đề này, không chỉ trong nhiệm kỳ thủ tướng mà còn cả sau đó nữa".

Cuộc điều tra của báo cho thấy các nhà chính trị Hà Lan không biết ý định của AIVD về phá hoại chương trình hạt nhân Iran. Cơ quan thông tin của chính phủ không trả lời. Bộ trưởng Nội vụ phụ trách AIVD lúc đó là ông Guusje ter Horst cho biết không biết AIVD tham gia chiến dịch gài vi rút của Mỹ và Israel.

Đối với kỹ sư Sabben, các nguồn tin đều khẳng định Sabben chắc chắn biết rõ mục tiêu phá hoại chương trình hạt nhân Iran. Khi Sabben đột ngột tử nạn, một số sĩ quan tình báo đã nghi vấn anh có liên quan đến các đặc vụ bí mật ở Iran. Tuy nhiên báo De Volkskrant đã gặp các nhân chứng tại hiện trường tai nạn và kết luận không có bằng chứng nào về hành vi thủ tiêu bịt đầu mối.

Về mặt chính thức, không nước nào thừa nhận đã phát triển vi rút Stuxnet. Nhiều tài liệu cho rằng Mỹ đã tiến hành chiến dịch Olympic Games nhằm cài vi rút phá hoại chương trình hạt nhân Iran. Vào tháng 2-2011, báo Haaretz (Israel) từng tiết lộ tướng Gabi Ashkenazi - nguyên tổng tham mưu trưởng quân đội Israel - thừa nhận ông là người đã giám sát công việc chế tạo vi rút Stuxnet.

**************

Chín người Iran xông vào nhà xưởng ở Tehran phóng hỏa đốt thiết bị. Iran cũng đã từng mua nhầm bệ đá cẩm thạch dùng để cân bằng máy ly tâm hạt nhân chứa đầy chất nổ bên trong. Iran cáo buộc Mossad đứng sau nhiều vụ phá hoại và bắt cóc tại Iran như thế.

>> Kỳ tới: Từ giấu chất nổ tới phóng hỏa cơ sở hạt nhân

Tình báo Israel phá hoại chương trình hạt nhân Iran - Kỳ 1: 24 điệp viên trước nguy cơ bị treo cổ

Israel đã thề không để Iran sở hữu vũ khí hạt nhân. Từ giữa những năm 2000, Cơ quan tình báo Mossad đã tiến hành cuộc chiến trong bóng tối nhằm ngăn chặn Iran làm giàu uranium đạt cấp độ vũ khí.