‘Thần đồng’ bơi lội 12 tuổi gây tranh cãi

Chỉ mới 12 tuổi nhưng Yu Zidi khiến làng bơi thế giới dậy sóng khi suýt giành huy chương tại giải vô địch bơi lội thế giới 2025.

Thể thao thế giới không thiếu những thần đồng. Nhưng khi một cô bé 12 tuổi như Yu Zidi không chỉ góp mặt, mà còn thi đấu sòng phẳng và suýt giành huy chương tại giải vô địch bơi lội thế giới 2025 tại Singapore, câu hỏi cũ lại vang lên với sức nặng mới: Tài năng sớm có phải luôn là điều tốt? Và bao nhiêu tuổi là quá sớm để gánh trên vai áp lực đỉnh cao?

Yu Zidi không đến Singapore để học hỏi - em đến để cạnh tranh. Chỉ kém tấm huy chương đồng ở nội dung 200 m hỗn hợp đúng 0,06 giây, Yu khẳng định mình không phải hiện tượng một lần. Em tiếp tục vượt qua vòng loại nội dung 200 m bướm, đối đầu với những "đàn chị" dày dạn kinh nghiệm như Summer McIntosh - người từng dự Olympic Tokyo khi mới 14 tuổi. Và em còn thi đấu ở nội dung 400 m hỗn hợp - sở trường của không ít nhà vô địch thế giới.

Với nhiều người, Yu là phép màu thể thao - một biểu tượng của sự bền bỉ, khổ luyện và thiên bẩm. Cô bé khiêm tốn phủ nhận mình là "thiên tài", nhấn mạnh mọi thứ đến từ tập luyện. Nhưng trong khi công chúng ngưỡng mộ, giới chuyên môn bắt đầu lo lắng.

Christian Hansmann - giám đốc thể thao bơi lội Đức - không ngần ngại gọi sự hiện diện của Yu tại giải là “đáng lo”. Ông không chỉ nói với tư cách chuyên gia, mà còn là một người cha có con cùng độ tuổi. "Áp lực từ đám đông, truyền thông, huấn luyện - quá nhiều đối với một đứa trẻ 12 tuổi", ông chia sẻ.

Không ít VĐV khác cũng thừa nhận sự bối rối. Lilou Ressencourt (Pháp), 22 tuổi, không ngần ngại nói rằng việc bị Yu đánh bại khiến cô “khó chịu” - không phải vì ghen tỵ, mà vì lo lắng cho cô bé. “Tôi ở độ tuổi trưởng thành mà còn thấy chật vật với giải vô địch quốc gia, huống chi là thế giới. Yu mới 12 tuổi - gánh nặng này quá lớn”, cô thừa nhận.

Yu Zidi không đến Singapore để học hỏi - em đến để cạnh tranh.

Trong khi đó, Liên đoàn Bơi lội Thế giới đang đối diện với nghịch lý do chính mình tạo ra. Dù quy định độ tuổi thi đấu là 14, các VĐV nhỏ hơn vẫn có thể tham dự nếu đạt chuẩn thành tích. Và Yu đã vượt qua chuẩn ấy.

"Chúng tôi bất ngờ, nhưng cũng tự tin về hệ thống bảo vệ VĐV hiện tại", Giám đốc Điều hành Brent Nowicki chia sẻ. Tuy nhiên, ông thừa nhận trường hợp Yu sẽ buộc họ “xem lại” các quy định.

Bởi lịch sử thể thao đã chứng kiến quá nhiều bi kịch từ những ngôi sao vụt sáng quá sớm. Từ Inge Sorensen - người giành huy chương Olympic năm 12 tuổi năm 1936, đến Alzain Tareq - cô bé Bahrain dự giải thế giới khi mới 10 tuổi nhưng sớm chìm vào quên lãng. Và gần nhất là Kamila Valieva - VĐV trượt băng 15 tuổi của Nga, bị cuốn vào bê bối doping tại Olympic 2022, khiến Liên đoàn Trượt băng Quốc tế phải nâng độ tuổi tối thiểu lên 17 để bảo vệ các VĐV trẻ.

Vấn đề ở đây không chỉ là giới hạn tuổi tác, mà là cách thể thao chuyên nghiệp định nghĩa “trưởng thành”. Tài năng là điều không ai phủ nhận. Nhưng tài năng đó sẽ ra sao nếu đi kèm với sự đánh đổi tuổi thơ, tâm lý, và cả tương lai dài hạn?

Yu Zidi có thể sẽ trở thành nhà vô địch thế giới, thậm chí là huyền thoại. Nhưng cũng có thể – nếu không được bảo vệ đúng cách - em sẽ là một cái tên nữa trong danh sách những ngôi sao lụi tàn vì bị đẩy ra ánh sáng quá sớm.

Thể thao thế giới cần thần đồng. Nhưng điều nó cần hơn, là sự tỉnh táo để không biến một đứa trẻ thành công cụ cho thành tích. Với Yu, vạch đích thực sự không nằm ở hồ bơi, mà ở khả năng vượt qua những kỳ vọng không dành cho lứa tuổi của em.