Hãng thông tấn TASS (Nga) ngày 22/8 đưa tin, các tài liệu được giải mật do tổ chức nghiên cứu công khai Lưu trữ An ninh Quốc gia thuộc Đại học George Washington Metropolitan (Mỹ) công bố cho thấy, vào năm 2000, Tổng thống Mỹ khi đó Bill Clinton từng nói với Tổng thống Nga Vladimir Putin rằng việc mở rộng NATO sẽ không đe dọa Moscow và hứa sẽ xem xét việc Nga gia nhập liên minh này.
Tổng thống Nga Vladimir Putin (trái) và cựu Tổng thống Mỹ Bill Clinton (phải). Ảnh: TASS
"Ngay từ đầu quá trình mở rộng NATO, tôi đã biết rằng nó có thể là một vấn đề đối với Nga. Tôi rất nhạy cảm với việc này, và tôi muốn nó được hiểu như việc mở rộng NATO không đe dọa Nga theo bất kỳ cách nào", lời ông Clinton được trích dẫn trong biên bản cuộc trò chuyện với Tổng thống Putin tại Điện Kremlin vào ngày 4/6/2000. Tài liệu này được Nhà Trắng biên soạn.
"Tôi thực sự nghiêm túc với việc sẵn sàng thảo luận về khả năng Nga gia nhập NATO", Tổng thống thứ 42 của nước Mỹ nói với người đồng cấp Nga. "Tôi nhận thấy rằng những cân nhắc nội bộ bên trong nước Nga sẽ ngăn cản việc này vào lúc này, nhưng theo thời gian, Nga nên là một phần của mọi tổ chức gắn kết thế giới văn minh. Nếu những người kế nhiệm chúng ta chỉ tập trung vào nhau như những mối đe dọa chính mà họ phải lo lắng, họ sẽ bỏ lỡ cơ hội hợp tác giải quyết các vấn đề khác.”
"Tôi hiểu rằng, đối với nhiều người Nga, NATO vẫn mang hàm ý tiêu cực. Tuy nhiên, tôi hy vọng ông sẽ thấy rằng các quốc gia Trung Âu không cảm thấy bị Nga đe dọa. Chúng tôi muốn giúp đỡ. Đặc biệt, chúng ta [Mỹ và Nga] nên cố gắng thống nhất ngay từ bây giờ về diện mạo của thế giới trong khoảng 10 năm tới. Tôi nghiêm túc khi đưa ra đề xuất này", ông Clinton đề nghị với ông Putin.
Ông Clinton- Tổng thống Mỹ vào thời điểm đó, nói thêm rằng ông hài lòng với việc nối lại hợp tác giữa Nga và NATO, và cho biết mọi thứ đã hoàn toàn trở lại bình thường.
Theo TASS, vào tháng 2/2024, trong một cuộc phỏng vấn với nhà báo Mỹ Tucker Carlson, Tổng thống Putin nói rằng Nga có thể đã trở thành thành viên NATO, nếu Mỹ bày tỏ mong muốn chân thành vào đầu những năm 2000.
Ông Putin nhớ lại cuộc gặp vào năm 2000 với Clinton- Tổng thống Mỹ khi đó, tại Điện Kremlin. “Tôi hỏi ông ấy: 'Nghe này, Bill, ông nghĩ sao, nếu Nga nêu vấn đề gia nhập NATO, ông nghĩ điều đó có khả thi không?' Ông ấy đột nhiên nói: 'Ông biết đấy, thật thú vị, tôi nghĩ vậy.' Và vào buổi tối, khi chúng tôi gặp nhau trong bữa tối, ông ấy nói: 'Ông biết đấy, tôi đã nói chuyện với người của tôi, với đội ngũ của tôi - không, nó không khả thi vào thời điểm này.”
"Nếu ông ấy nói 'Đồng ý', tiến trình xích lại gần nhau đã có thể bắt đầu, và cuối cùng [việc Nga gia nhập NATO] có thể đã diễn ra nếu chúng tôi thấy được mong muốn chân thành từ các đối tác của mình về việc này", nhà lãnh đạo Nga nói.
Khi được nhà báo Mỹ đề nghị xác nhận về cuộc trao đổi này với ông Clinton, Tổng thống Putin tuyên bố: "Tôi sẽ không bao giờ nói điều gì như vậy nếu điều đó không xảy ra."