Nhìn con đường kinh tế báo chí từ Tuổi Trẻ - Kỳ 6: Tuổi Trẻ với báo chí tự chủ tài chính
100 năm qua, báo chí Việt Nam luôn trong dòng chảy lịch sử, từ làm nhiệm vụ cách mạng đến "làm thêm" nhiệm vụ kinh tế, từ chỗ chỉ truyền đạt thông tin trên báo in đến trên đa nền tảng.
Trưởng phòng phát hành Nguyễn Thị Thanh Mai theo dõi việc in báo Tuổi Trẻ ở nhà in lúc 1h sáng 2-4-2006 - Ảnh: N.C.THÀNH
Mỗi chặng đường đều in dấu sự thử thách, cải cách và đổi mới.
Chính mô hình "vừa phụng sự vừa tự chủ" đã tạo nên những thương hiệu 
Tuổi Trẻ đã phát triển thành một trong những tổ hợp truyền thông đa phương tiện lớn nhất cả nước. Trong ảnh: 3 trang trong Kỷ yếu 50 năm Tuổi Trẻ về các nội dung mới của Tuổi Trẻ thời chuyển đổi số
Tuổi Trẻ tự chủ để phát triển
Thời điểm phát triển rực rỡ nhất của báo chí Việt Nam được ghi nhận khoảng hơn một thập niên, từ cuối những năm 1990 đến khoảng năm 2010, đặc biệt là giai đoạn 2000 - 2010.
Đây là thời kỳ truyền hình gần như giữ vị thế độc tôn, còn báo in là kênh thông tin chính yếu. Hệ sinh thái của Tuổi Trẻ cũng phát triển mạnh trong giai đoạn này, với phiên bản điện tử ra đời vào năm 2003.
Quyết định số 219/2005 ngày 09/09/2005 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược phát triển thông tin đến năm 2010, trong phần mục tiêu cụ thể về phát triển các lĩnh vực thông tin có nội dung: "Thử nghiệm xây dựng tổ hợp xuất bản, tập đoàn báo chí, kết hợp với các hoạt động kinh doanh, dịch vụ theo quy định của pháp luật để tạo nguồn thu đầu tư cho hoạt động báo chí".
Tiếp sau đó, nghị định 43/2006 quy định quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập ra đời đã "cởi trói" cho các đơn vị phát triển và giảm gánh nặng cho ngân sách.
Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện đã bộc lộ một số hạn chế, vì vậy, Chính phủ đã ban hành nghị định 16/2015 để thay thế, khuyến khích các đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ tài chính, tức tự thu tự chi, giúp các đơn vị sự nghiệp công lập tiếp tục "dứt bầu sữa mẹ ngân sách", tự kinh doanh và hạch toán như doanh nghiệp.
Hơn một năm sau đó, Luật Báo chí năm 2016 ra đời đánh dấu bước chuyển từ mô hình báo chí thuần túy phục vụ sang mô hình báo chí có tính thị trường cao hơn, khi chính thức thừa nhận các cơ quan báo chí là đơn vị sự nghiệp có thu, được phép triển khai các hoạt động tạo nguồn thu hợp pháp, bao gồm thu từ bán báo, bán quyền xem các sản phẩm báo chí, quảng cáo, trao đổi, mua bán bản quyền nội dung; thu từ hoạt động kinh doanh, dịch vụ của cơ quan báo chí, các đơn vị trực thuộc cơ quan báo chí; nguồn thu từ tài trợ hợp pháp của tổ chức, cá nhân trong nước và ngoài nước.
Chính trong khuôn khổ pháp lý mới này, những cơ quan báo chí đã chủ động thực hiện tự chủ từ sớm như báo Tuổi Trẻ càng có thêm điều kiện để phát huy lợi thế, mở rộng mô hình hoạt động và khẳng định vị thế trong kỷ nguyên truyền thông số.
Khởi đầu trong hình hài một cơ quan báo chí được bao cấp toàn phần đến một mô hình tự chủ tài chính toàn diện, báo Tuổi Trẻ là minh chứng sống động rằng báo chí không chỉ sống được bằng nội dung tốt mà còn cần mô hình vận hành tốt, quản trị tốt, kinh doanh tốt cùng một tầm nhìn phù hợp với những giá trị cao đẹp và sứ mệnh thiêng liêng của nghề báo.
Hành trình đó vẫn còn tiếp diễn, với nhiều thử thách mới đặt ra trong kỷ nguyên số, trong đó báo Tuổi Trẻ, phát triển trên một di sản lớn được tạo dựng trong 50 năm qua, sẽ tiếp tục xứng đáng là một điển hình về tầm nhìn rộng mở, tư duy đột phá và tinh thần đổi mới của nền báo chí cách mạng Việt Nam.
************
>> Kỳ tới: Trao quyền tự chủ, dựng xây những tờ báo cống hiến
Nhìn con đường kinh tế báo chí từ Tuổi Trẻ - Kỳ 5: Trước bão gió thời mạng xã hội