Trang Economies.com ngày 3/7 đưa tin, kể từ khi phát động chiến dịch quân sự tại Ukraine vào năm 2022, Nga đã trở thành quốc gia bị trừng phạt nhiều nhất trên thế giới. Tuy nhiên, nền kinh tế của nước này đã cho thấy khả năng phục hồi đáng kinh ngạc.
Vào năm 2024, theo dữ liệu chính thức của Nga, nền kinh tế tăng trưởng 4,3%, vượt qua tất cả các quốc gia G7: Vương quốc Anh chỉ đạt 1,1%, trong khi Mỹ đạt 2,8%.
Sự tăng trưởng này phần lớn là do chi tiêu quân sự kỷ lục của Điện Kremlin.
Xuất khẩu dầu của Nga vẫn tương đối ổn định về khối lượng khi Moscow điều hướng các chuyến hàng từ châu Âu sang Trung Quốc và Ấn Độ. Một đội tàu chở dầu "bóng tối" khó theo dõi đã giúp nước này né tránh lệnh trừng phạt.
Trong khi đó, theo Bank of America, đồng ruble đã có sự phục hồi mạnh mẽ để trở thành đồng tiền có hiệu suất hoạt động tốt nhất thế giới trong năm nay, tăng hơn 40%.
Nhưng khi năm 2026 đang đến gần, quan điểm chung đang thay đổi.
Theo Bank of America, đồng ruble của Nga đã có sự phục hồi mạnh mẽ để trở thành đồng tiền có hiệu suất hoạt động tốt nhất thế giới trong năm nay, tăng hơn 40%. Ảnh: HHS
"Đang bên bờ vực suy thoái"
Theo Economies.com, lạm phát ở Nga vẫn ở mức cao, lãi suất tăng vọt lên 20% và các công ty phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt lao động nghiêm trọng. Trên toàn cầu, giá dầu đã giảm vào đầu năm nay trước khi tăng trở lại do cuộc xung đột Israel - Iran.
Ngày 3/7, Bộ trưởng Kinh tế Nga Maxim Reshetnikov đã cảnh báo rằng đất nước này "đang bên bờ vực suy thoái" sau một giai đoạn "hoạt động kinh tế quá nóng".
Sụp đổ hoàn toàn là "hoàn toàn dối trá"
Một số nhà quan sát cũng nhìn thấy những dấu hiệu của sự suy thoái đang rình rập.
Evgeny Nadorshin - một nhà kinh tế học tại Moscow - nói với hãng tin BBC (Anh) rằng: "Nhìn chung, đây sẽ là giai đoạn khó khăn cho đến cuối năm 2026. Chúng ta chắc chắn sẽ chứng kiến một số vụ vỡ nợ và phá sản."
Tuy nhiên, ông vẫn kỳ vọng vào sự suy thoái "vừa phải" và gọi những lời bàn tán về sự sụp đổ hoàn toàn là "hoàn toàn dối trá".
"Không còn nghi ngờ gì nữa", ông nói thêm, "rằng nền kinh tế Nga đã từng trải qua những cuộc suy thoái sâu hơn trước đây".
Nhà kinh tế học Nadorshin chỉ ra rằng tỷ lệ thất nghiệp ở Nga đang ở mức thấp kỷ lục là 2,3% và ông dự kiến tỷ lệ này sẽ đạt đỉnh chỉ 3,5% vào năm tới. Để so sánh, tỷ lệ thất nghiệp của Vương quốc Anh là 4,6% vào tháng 4/2025.
Lạm phát và thiếu hụt lao động
Tuy nhiên, Nadorshin và những chuyên gia khác lưu ý những vấn đề đáng lo ngại đang gia tăng. Nga hiện có vẻ như đang bước vào giai đoạn trì trệ kinh tế kéo dài.
Lạm phát đạt mức 9,9% so với cùng kỳ năm ngoái tính đến tháng 4 năm nay, một phần là do lệnh trừng phạt của phương Tây làm tăng giá nhập khẩu và tình trạng thiếu hụt lao động khiến tiền lương tăng cao.
Trường Kinh tế Cao cấp Nga ước tính rằng, vào cuối năm 2024, nước này thiếu hụt khoảng 2,6 triệu lao động, chủ yếu là do chế độ nghĩa vụ quân sự và di cư hàng loạt.
Để ứng phó, Ngân hàng Trung ương Nga đã tăng lãi suất lên mức cao kỷ lục để kiềm chế lạm phát. Nhưng điều này khiến việc vay vốn đầu tư ngày càng khó khăn.
Doanh thu năng lượng giảm
Cùng lúc đó, theo số liệu chính thức, doanh thu từ dầu khí của Nga đã giảm mạnh do lệnh trừng phạt và giá dầu thế giới giảm, giảm 35% so với cùng kỳ năm ngoái vào tháng 5 năm nay.
Điều này đã làm gia tăng thâm hụt ngân sách và buộc chính phủ Nga phải cắt giảm chi tiêu cho cơ sở hạ tầng và dịch vụ công.
“Họ có một ngân sách quân sự khổng lồ không thể đụng tới”, András Tóth-Czifra - một nhà phân tích chính trị về các vấn đề của Nga - cho biết. “Vì vậy, họ đang chuyển hướng tiền từ các dự án quan trọng: đường bộ, đường sắt, tiện ích. Và chất lượng của các dịch vụ đó đã giảm mạnh.”
Nhà phân tích Tóth-Czifra lưu ý rằng mặc dù Nga có thể đã thích nghi với các lệnh trừng phạt của phương Tây nhiều hơn so với dự đoán của các chuyên gia, nhưng chi phí dài hạn vẫn còn rất lớn.
Các công ty Nga đang vật lộn để nhập khẩu công nghệ họ cần. Ngành công nghiệp ô tô vẫn đang chao đảo. Và EU đã cấm nhập khẩu than của Nga, cũng như đang dần loại bỏ sự phụ thuộc vào khí đốt của nước này vào năm 2027.
"Không có điều gì trong số này có thể ngăn cản Nga tiếp tục chiến tranh trong ngắn hạn", Tóth-Czifra nói thêm. "Nhưng nó hạn chế khả năng tăng trưởng hoặc đa dạng hóa kinh tế của họ trong dài hạn".
Mặc dù vậy, cho đến nay, giới lãnh đạo Nga đã hạ thấp những rủi ro này. Vào đầu tháng 6, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov tuyên bố rằng "sự ổn định kinh tế vĩ mô" và "sức mạnh cốt lõi" của nền kinh tế Nga là "rõ ràng với mọi người".
Trước đó, vào tháng 4, ông Peskov cho biết nền kinh tế Nga đang "phát triển rất thành công" nhờ các chính sách của chính phủ.
Người đi bộ đi qua Đại lộ Nevsky ở trung tâm Saint Petersburg, Nga. Ảnh: Reuters
Triển vọng vẫn còn mù mờ
Trang Economies.com nhận định, nếu Nga và Ukraine đạt được thỏa thuận hòa bình trong năm nay thì có thể giảm bớt áp lực cho Moscow. Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nói rằng ông sẽ tìm cách bình thường hóa quan hệ và thậm chí theo đuổi các quan hệ đối tác kinh tế mới.
Tuy nhiên, theo Tiến sĩ Katya Yafimova thuộc Viện Nghiên cứu Năng lượng Oxford (Anh), châu Âu khó có thể nới lỏng lệnh trừng phạt ngay cả khi đạt được thỏa thuận hòa bình.
"Ngay cả khi lệnh trừng phạt được dỡ bỏ, châu Âu cũng sẽ không quay lại sử dụng năng lượng của Nga như trước năm 2022", bà cho biết, "mặc dù một số hoạt động nhập khẩu khí đốt hạn chế có thể được tiếp tục".
Tiến sĩ Yafimova kết luận: "Bức tranh kinh tế ở phía chân trời đối với Moscow không mấy tươi sáng. Việc điều hướng xuất khẩu dầu ra khỏi châu Âu là một chuyện, nhưng khí đốt thì phức tạp hơn nhiều."
Theo Economies.com