Mạng lưới cơ sở hạt nhân sâu dưới lòng đất, ẩn trong núi đá của Iran

Natanz và Fordow, hai nơi được nhắc đến trong các báo cáo hôm 15-6, là hai trong số các cơ sở hạt nhân lớn nhất của Iran.

Iran có nhiều cơ sở liên quan đến lĩnh vực hạt nhân trên khắp đất nước, bao gồm cơ sở nhà nước lẫn thương mại, có cái được xây dựng ẩn trong lòng núi. 

Hãng tin AP đã điểm qua một số cơ sở lớn nhất trong số đó.

1. Cơ sở làm giàu Natanz

Natanz nằm ở Cao nguyên Trung tâm Iran, cách thủ đô Tehran khoảng 220 km về phía Đông Nam, là địa điểm làm giàu uranium chính của Iran.

Mạng lưới cơ sở hạt nhân sâu dưới lòng đất, ẩn trong núi đá của Iran- Ảnh 1.

Bức ảnh vệ tinh cho thấy "phần nổi" của cơ sở hạt nhân Natanz lớn nhất Iran - Ảnh: PLANET LABS PBC

Một phần của Natanz nằm dưới lòng đất để phòng thủ trước các cuộc không kích tiềm tàng. Cơ sở này vận hành nhiều tầng, tức gồm nhiều nhóm máy ly tâm hoạt động cùng nhau để làm giàu uranium nhanh hơn.

Iran cũng đang đào hang ở Kūh-e Kolang Gaz Lā - tức núi Pickax - nằm ngay bên ngoài hàng rào phía Nam của Natanz.

2. Cơ sở làm giàu Fordow

Fordow nằm cách Tehran khoảng 100 km về phía Tây Nam, cũng vận hành nhiều tầng nhưng không lớn bằng Natanz.

Cơ sở này ẩn sâu bên dưới một ngọn núi và được bảo vệ bằng hệ thống phòng không.

Theo Cơ quan Năng lượng Nguyên tử quốc tế (IAEA), việc xây dựng cơ sở này đã bắt đầu ít nhất vào năm 2007. Nhưng Iran chỉ thông báo cho IAEA về nó vào năm 2009, sau khi Mỹ và các cơ quan tình báo đồng minh phương Tây biết đến sự tồn tại của nó.

3. Nhà máy điện hạt nhân Bushehr

Nhà máy điện hạt nhân thương mại duy nhất của Iran nằm ở tỉnh Bushehr bên bờ vịnh Ba Tư, cách Tehran khoảng 750 km về phía Nam.

Mạng lưới cơ sở hạt nhân sâu dưới lòng đất, ẩn trong núi đá của Iran- Ảnh 2.

Nhà máy điện hạt nhân Bushehr tại tỉnh Bushehr của Iran - Ảnh: AP

Việc xây dựng nhà máy Bushehr bắt đầu dưới thời cựu Quốc vương Iran Shah Mohammad Reza Pahlavi vào giữa những năm 1970.

Sau cuộc Cách mạng Hồi giáo năm 1979, nhà máy này liên tục bị nhắm mục tiêu trong cuộc xung đột Iran - Iraq. Sau đó, Nga đã hoàn thành việc xây dựng cơ sở này.

Iran đang xây dựng hai lò phản ứng khác tương tự tại địa điểm này. Bushehr được cung cấp nhiên liệu bằng uranium được sản xuất tại Nga và được IAEA giám sát.

4. Lò phản ứng nước nặng Arak

Arak cách Tehran 250 km về phía Tây Nam. Nước nặng giúp làm mát lò phản ứng hạt nhân, nhưng nó tạo ra plutonium như một sản phẩm phụ có khả năng được sử dụng trong vũ khí hạt nhân.

Điều đó sẽ cung cấp cho Iran một con đường khác để chế tạo bom ngoài uranium làm giàu, nếu họ chọn theo đuổi vũ khí.

Iran đã ký kết thỏa thuận hạt nhân năm 2015 với các cường quốc thế giới để thiết kế lại cơ sở này nhằm giảm bớt lo ngại về việc phổ biến vũ khí.

5. Trung tâm công nghệ hạt nhân Isfahan

Isfahan, cách Tehran khoảng 350 km về phía Đông Nam, là nơi làm việc của hàng ngàn nhà khoa học hạt nhân.

Nơi đây cũng có 3 lò phản ứng nghiên cứu và phòng thí nghiệm của Trung Quốc liên quan đến chương trình nguyên tử của nước này.

6. Lò phản ứng nghiên cứu Tehran

Lò phản ứng này nằm tại trụ sở của Tổ chức Năng lượng Nguyên tử Iran, cơ quan dân sự giám sát chương trình nguyên tử của đất nước.

Mỹ đã cung cấp lò phản ứng cho Iran vào năm 1967 như một phần của chương trình "Nguyên tử vì hòa bình" của Mỹ trong Chiến tranh Lạnh.

Ban đầu lò phản ứng này yêu cầu uranium làm giàu cao nhưng sau đó được cải tiến để sử dụng uranium làm giàu thấp do mối lo ngại về việc phổ biến vũ khí hạt nhân.

Các bức ảnh vệ tinh được hãng tin AP phân tích cho thấy có thiệt hại nghiêm trọng tại cơ sở làm giàu uranium chính của Iran ở Natanz.

Những hình ảnh được chụp hôm 14-6 của Planet Labs PBC cho thấy nhiều tòa nhà bị hư hại hoặc phá hủy, được các chuyên gia xác định là cung cấp điện cho cơ sở này.

Ông Rafael Grossi, Tổng giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), nói với Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc rằng phần trên mặt đất của cơ sở Natanz đã bị phá hủy. Phần chính của nhà máy ly tâm nằm dưới lòng đất dường như không bị tấn công trực tiếp, nhưng việc mất điện có thể đã gây thiệt hại cho cơ sở hạ tầng tại đó.

Israel cũng đã tấn công cơ sở nghiên cứu hạt nhân tại Isfahan. IAEA cho biết bốn tòa nhà "quan trọng" đã bị hư hại, trong đó có một cơ sở chuyển đổi uranium.

Tuy nhiên, IAEA cho biết không có dấu hiệu gia tăng phóng xạ tại Natanz hay Isfahan.

Một quan chức quân đội Israel nhận định việc khôi phục hai cơ sở này có thể mất "nhiều tháng, thậm chí lâu hơn."

Link nội dung: https://www.businessinvestmentvn.com/mang-luoi-co-so-hat-nhan-sau-duoi-long-dat-an-trong-nui-da-cua-iran-a245756.html