Ngày 13-5, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 9, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đã trình Quốc hội dự thảo Nghị quyết của Quốc hội thay thế Nghị quyết số 35/2021/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hải Phòng.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày tờ trình trước Quốc hội. Ảnh: Phạm Thắng
Trước đó vào năm 2021, Quốc hội ban hành Nghị quyết số 35 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hải Phòng. Sau 3 năm sơ kết thực hiện Nghị quyết số 35, cho thấy một số cơ chế, chính sách đã thực hiện đạt được kết quả nhất định.
Tuy nhiên, các chính sách này vẫn chưa tạo ra sự phát triển đột phá của Thành phố; một số cơ chế, chính sách chờ văn bản hướng dẫn nên triển khai chậm; còn thiếu các cơ chế, chính sách đặc thù mang tính vượt trội, đột phá, có tính động lực lan tỏa.
Do đó, theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, việc ban hành Nghị quyết của Quốc hội thay thế Nghị quyết số 35 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hải Phòng trong một số lĩnh vực khác so với quy định tại luật hiện hành để khơi thông các điểm "nghẽn", thu hút đầu tư, tạo đột phá, phát triển nhanh, bền vững hơn, có sức lan tỏa lớn trong vùng Đồng bằng sông Hồng, đóng góp lớn hơn vào tốc độ tăng trưởng kinh tế của cả nước là cần thiết.
Các chính sách đặc thù phát triển TP Hải Phòng được xây dựng theo 6 nhóm chính sách lớn với 41 chính sách cụ thể, bao gồm: Quản lý đầu tư; Quản lý tài chính, ngân sách nhà nước; Quản lý quy hoạch, đô thị, tài nguyên và môi trường; Quản lý khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo; Thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức thuộc TP quản lý; Thành lập và các cơ chế, chính sách trong Khu Thương mại tự do tại TP.
Về một số nội dung cụ thể, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết dự thảo Nghị quyết đề xuất thành lập Khu thương mại tự do tại TP Hải Phòng (gọi là Khu TMTD). Đây là khu vực có ranh giới địa lý xác định, được thành lập để thực hiện thí điểm các cơ chế, chính sách đặc thù vượt trội, mang tính đột phá nhằm thu hút đầu tư, tài chính, thương mại, dịch vụ thúc đẩy xuất khẩu, công nghiệp, hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D) và thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao.
Khu TMTD Hải Phòng được tổ chức thành các khu chức năng: Khu sản xuất, khu cảng và hậu cần cảng - logistics, khu thương mại - dịch vụ và các loại hình khu chức năng khác theo quy định của pháp luật.
Dự thảo Nghị quyết đề xuất phân cấp cho UBND TP quyết định thành lập, mở rộng, điều chỉnh ranh giới Khu TMTD Hải Phòng gắn với Khu kinh tế Đình Vũ - Cát Hải, Khu kinh tế ven biển phía Nam Hải Phòng tương tự như khu công nghiệp.
Nhằm đẩy mạnh thu hút đầu tư, thúc đẩy sản xuất kinh doanh trong Khu TMTD thế hệ mới Hải Phòng, dự thảo Nghị quyết quy định một số chính sách đặc thù ưu đãi như đơn giản hóa thủ tục hành chính trong thủ tục đầu tư, kinh doanh; thủ tục xuất nhập khẩu; thủ tục xuất nhập cảnh, tạm trú và giấy phép lao động; thủ tục đất đai, đầu tư xây dựng.
Cơ quan soạn thảo cũng đề xuất tối ưu hóa ưu đãi đầu tư về tiền thuê đất, thuê mặt nước, thuế tại Khu TMTD; Cho phép chi nhánh ngân hàng nước ngoài được mở phòng giao dịch trong Khu TMTD ngoài trụ sở chi nhánh…
Về phía cơ quan thẩm tra, ông Phan Văn Mãi, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, cho biết việc thí điểm thành lập Khu TMTD là cần thiết, là quyết tâm chính trị của TP Hải Phòng và Chính phủ.
Tuy nhiên, đây là vấn đề lớn, không chỉ mang tính chất kinh tế mà liên quan đến quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội. Vì vậy, Ủy ban đề nghị làm rõ tác động đến tăng trưởng kinh tế, ngân sách, xã hội; tính lan tỏa vùng miền; Cơ chế quản lý rủi ro, cơ chế giám sát bảo đảm một mặt thông thoáng song giữ vững an toàn tài chính, an ninh kinh tế, trật tự xã hội; Trách nhiệm trong triển khai của các cá nhân, tổ chức liên quan.