Sáp nhập tỉnh thành theo hướng biển để nhanh cất cánh

Mục tiêu lâu dài

Vụ trưởng Vụ Chính quyền địa phương (Bộ Nội vụ) Phan Trung Tuấn cho rằng phát triển hướng biển là một định hướng lớn, chiến lược.

Do đó việc sắp xếp các địa phương theo hướng kết nối tỉnh thành nằm sâu trong nội địa, chưa có không gian biển với địa bàn duyên hải miền Trung.

Việc phát triển kinh tế - xã hội của đất nước cũng theo chủ trương hướng biển. Điều này thể hiện qua quy hoạch tuyến đường giao thông, đường sắt trọng điểm. Các tuyến đường này có sự kết nối với những khu vực, những nơi có biển.

"Trong các phương án đề xuất sắp xếp tỉnh thành, chúng tôi đều cân nhắc hướng phát triển này nhằm tạo không gian phát triển cho địa phương. Không gian phát triển không chỉ là quy mô, diện tích mà còn có yếu tố khác đảm bảo mục tiêu phát triển lâu dài, hướng biển", ông Tuấn nói.

TS Võ Kim Cương (nguyên phó Kiến trúc sư trưởng TP.HCM):

Không nên tỉnh nào cũng làm cảng biển

Muốn phát triển kinh tế hướng ra biển phù hợp, hiệu quả, các địa phương sau khi sáp nhập phải xác định lợi thế từng địa phương để tìm nét độc đáo riêng biệt của từng khu vực.

Tùy vào vị trí và đặc điểm địa hình khu vực để xác định vùng biển đó thuần về khai thác đánh cá, nuôi trồng thủy hải sản; phát triển du lịch hay kết hợp phát triển cảng biển, giao thông vận chuyển hàng hóa...

Không phải biển nào cũng giống nhau, ngược lại mỗi vùng biển có đặc điểm khác nhau cho nên phải cố gắng nhìn nhận tổng thể để đưa ra hướng phát triển phù hợp với các địa phương.

Ví dụ khu vực biển miền Trung, sau khi một số tỉnh duyên hải miền Trung sáp nhập với các địa phương khu vực Tây Nguyên sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các vùng ở miền núi nối ra biển.

Đồng thời từ đó cũng tạo nên các trục giao thông đường bộ kết nối từ miền núi xuôi xuống biển, thậm chí kết nối sang Lào, Thái Lan.

Dù vậy không nhất thiết tỉnh nào cũng làm cảng biển, hiện nay một số tỉnh đã có cảng biển, cho nên có thể khai thác các cảng sẵn có để nối kết với vùng núi bên trong.

Riêng khu vực TP.HCM, hệ thống cảng biển sau khi sáp nhập không chỉ phục vụ riêng cho địa phương TP.HCM mới mà phục vụ cho cả vùng kinh tế phía Nam, thậm chí khu vực và quốc tế. Như vậy hệ thống cảng biển ở đây cần được tính toán để phát triển hệ thống giao thông thuận lợi kết nối tới từng cảng biển.

Trong đó TP.HCM mới cần phát triển kinh tế hướng ra biển theo hướng chính đông, trong đó tập trung khai thác lợi thế, nguồn lực đất đai của khu vực Phú Mỹ (Bà Rịa - Vũng Tàu hiện nay).

KTS Huỳnh Xuân Thụ:

Cần tránh những sai lầm đắt giá

Điều quan trọng nhất là các địa phương cần xác định nguồn lực phát triển kinh tế. Thực tế không phải địa phương nào có biển cũng đủ nguồn lực khai thác các lợi thế, tiềm lực của biển. Lưu ý nguồn lực không chỉ tài chính, mà còn nguồn lực về con người, thể chế.

Nguồn lực ở đây bao gồm nhiều nguồn khác nhau, đặc biệt huy động nguồn đầu tư nước ngoài.

Nếu các địa phương không chủ động, tích cực, năng động, tạo mọi điều kiện thu hút nguồn lực trong và ngoài nước, nguồn lực của các loại hình kinh tế khác nhau sẽ rất khó để khai thác hết tiềm năng của biển.

Riêng với TP.HCM tương lai có cả biển Cần Giờ và Bà Rịa - Vũng Tàu. Việc này đặt ra nhiều nhiệm vụ cho TP.HCM, cơ hội rất lớn để lần đầu tiên chính quyền, người dân và doanh nghiệp TP có cơ hội để tham gia chủ động phát huy tốt nhất lợi thế biển trên cơ sở rút kinh nghiệm từ những thất bại (hạn chế) của các địa phương khi phát triển biển trước đây.

Có những bài học sai lầm rất đắt giá mà TP.HCM không được phép đi vào vết xe đổ đó.

Ví dụ như ở Bình Thuận hiện nay đang rút kinh nghiệm khi trước đây cho phép một số ít chủ đầu tư xây dựng resort che kín hết, tư nhân hóa bờ biển.

Khi đó chỉ những doanh nghiệp có bờ biển phát triển, còn những doanh nghiệp bên này bờ không có lối ra biển không phát triển được.

Cho nên bờ biển Mũi Né không tạo được sức hút đầu tư mạnh mẽ, các khu đất bên này bờ không khai thác xây dựng được.

Ngược lại ở Nha Trang có bãi biển công cộng Trần Phú nên vào sâu cách bờ biển vài km vẫn có thể xây dựng hàng trăm, hàng ngàn khách sạn.

Hoặc bãi biển Đà Nẵng vẫn dành những không gian công cộng rất lớn để cho sự phát triển thấm sâu vào bên trong, tạo sự phát triển cho rất nhiều doanh nghiệp, tạo ra nhiều cơ hội để đóng góp cho sự phát triển.

Vấn đề nữa phải làm sao để kết nối giao thông tốt nhất. Nha Trang, Phú Quốc, Đà Nẵng phát lên, cất cánh được nhờ kết nối sân bay quốc tế với cảng biển.

Các nước trên thế giới phát triển kinh tế hướng biển

- Hà Lan là một trong những quốc gia phát triển hàng đầu về kinh tế biển tại châu Âu, nhờ vị trí chiến lược giáp biển Bắc và hệ thống logistics hiện đại, cùng với cảng Rotterdam lớn nhất châu Âu.

Theo website của cảng Rotterdam, năm 2024 cảng này xử lý hơn 435,8 triệu tấn hàng hóa, đóng vai trò "cửa ngõ vào châu Âu" cho thương mại toàn cầu.

Nước này cũng chú trọng đầu tư vào năng lượng tái tạo, đặc biệt là các dự án điện gió ngoài khơi như khu vực Borssele, với công suất lên đến 1.500MW.

- Trung Quốc gần đây công bố tổng sản phẩm biển (GOP) trong năm 2024 đạt kỷ lục 10.500 tỉ nhân dân tệ (khoảng 1.400 tỉ USD), theo Bộ Tài nguyên thiên nhiên Trung Quốc.

Đáng chú ý, lĩnh vực dịch vụ đóng góp lớn nhất cho nền kinh tế hàng hải với gần 60% tổng GOP, tiếp đến là công nghiệp đóng tàu, điện gió ngoài khơi và du lịch ven biển tăng trưởng mạnh mẽ. Trung Quốc cũng đầu tư mạnh hàng loạt dự án lấn biển và khai thác tài nguyên trong năm qua với tổng vốn đầu tư 1,07 ngàn tỉ nhân dân tệ (hơn 147 tỉ USD).

- Hàn Quốc với lợi thế công nghệ cao, chiếm 58% đơn hàng đóng tàu giá trị cao toàn cầu, trong đó có 70% đơn hàng tàu chở hàng lớn.

Ngoài ra Hàn Quốc cũng là một trong ba quốc gia sản xuất rong biển lớn nhất thế giới, tạo ra việc làm ổn định cho cư dân ven biển, cho thấy sự cân bằng giữa công nghiệp biển và nuôi trồng bền vững.