1. Trang chủ
2. Quốc tế

• Trang chủ
• Bình luận
• 0 Thích
• Chia sẻ
• Gửi mail

Liên hợp quốc đại cải tổ để tự cứu mình

08:30 31/05/2025

Liên hợp quốc - biểu tượng toàn cầu của hợp tác đa phương - đang đứng trước một bước ngoặt quan trọng nhưng đầy thách thức khi phải đối mặt với cuộc khủng hoảng tài chính nghiêm trọng nhất trong lịch sử 80 năm tồn tại.

Tổng thư ký Antonio Guterres công bố sáng kiến “UN80” vào tháng 3-2025 - Ảnh: REUTERS

Không chỉ lâm vào khủng hoảng tài chính sâu sắc, Tin tức thế giới 30-5: Tòa lại cho ông Trump áp thuế; Liên hợp quốc sắp cắt giảm 7.000 nhân sựĐỌC NGAY

Ví dụ điển hình là Chương trình Lương thực thế giới (WFP) và Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO) - hai cơ quan cùng hoạt động trong lĩnh vực lương thực - có thể được hợp nhất nhằm tối ưu hóa nguồn lực và giảm trùng lặp. 

Chương trình phối hợp của Liên hợp quốc về HIV/AIDS (UNAIDS) đang được đề xuất sáp nhập vào Tổ chức Y tế thế giới (WHO) để tinh gọn mô hình y tế toàn cầu. Những ý tưởng từng bị xem là điều cấm kỵ trong nội bộ Liên hợp quốc - do đụng chạm đến lợi ích nhân sự và quyền lực của các nhóm - nay được đặt lên bàn như các lựa chọn sống còn.

Tuy nhiên, cải tổ bộ máy chỉ là một phần của bức tranh trước các thách thức toàn cầu trong bối cảnh mới. Để thực sự thích nghi với thế kỷ 21, Liên hợp quốc buộc phải xem xét lại cả cấu trúc quyền lực toàn cầu, đặc biệt là Hội đồng Bảo an. 

Dù còn nhiều bế tắc, đây vẫn là cơ quan trung tâm đảm bảo hòa bình và an ninh quốc tế với quyền lực vượt trội, bao gồm cả khả năng ra nghị quyết mang tính ràng buộc và cho phép can thiệp quân sự.

Vấn đề là cấu trúc hiện tại của Hội đồng Bảo an không còn phản ánh đúng tương quan địa chính trị thế giới. Do đó, nhiều quốc gia đang kêu gọi một cuộc cải tổ toàn diện để tăng tính đại diện và tính chính danh, bằng cách đề xuất mở rộng số ghế thường trực thêm sáu nước (chia đều cho châu Á, châu Phi, châu Mỹ Latinh và các nước phương Tây), đồng thời bổ sung bốn đến năm ghế không thường trực và cải tiến cách thức vận hành.

Đặc biệt, châu Phi - lục địa có số thành viên Liên hợp quốc lớn nhưng không có đại diện thường trực - được xem là trọng tâm trong đề xuất này. Tuy vậy, các cuộc đàm phán liên chính phủ kéo dài từ năm 2009 đến nay vẫn chưa đạt được đột phá do sự phản đối âm ỉ từ các nước đang nắm quyền phủ quyết.

Trong bối cảnh địa chính trị toàn cầu phân hóa và thách thức ngày càng phức tạp, tương lai của Liên hợp quốc sẽ phụ thuộc vào khả năng vượt qua cục diện chia rẽ để tái thiết một mô hình hợp tác đa phương linh hoạt, hiệu quả và phù hợp với thời đại - không chỉ bằng cách điều chỉnh cấu trúc quyền lực, mà còn thông qua việc tinh giản bộ máy, cắt giảm chi phí và xác lập lại những ưu tiên cốt lõi của tổ chức.

Liên hợp quốc sáp nhập quy mô lớn, chuẩn bị cải tổ toàn diện

Liên hợp quốc cho biết tổ chức này đang cân nhắc thực hiện một cuộc tinh giảm bộ máy quy mô lớn, nhằm đối phó với tình trạng cắt giảm tài trợ từ Mỹ cùng bối cảnh quốc tế căng thẳng.