Tỉ phú Musk và ông Trump đã từng là những người đồng minh rất thân thiết trước khi nổ ra tranh cãi - Ảnh: REUTERS
Bộ đôi quyền lực khuynh đảo chính trường Mỹ một thời - Tổng thống Trump và tỉ phú Elon Musk - đã có màn "quay xe" chấn động khi xảy ra cuộc khẩu chiến gay gắt trên mạng xã hội vào ngày 5-6.
Không khó để thấy được rằng một trong những nguyên nhân dẫn đến rạn nứt này đến từ dự luật chi tiêu mà ông Trump gọi là "Big, Beautiful Bill" (dự luật lớn, hoàn mỹ) - siêu dự luật được cho là sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến khối tài sản của vị tỉ phú giàu nhất thế giới.
Chi tiết siêu dự luật
Với hơn 1.000 trang, siêu dự luật của Tổng thống Trump không chỉ nhằm mở rộng di sản thuế khóa của ông từ năm 2017, mà còn chứa đựng hàng loạt thay đổi sâu rộng về chính sách xã hội, môi trường và giáo dục, theo Đài ABC News.
Trong đó, trọng tâm của dự luật chi tiêu này sẽ nhằm gia hạn vĩnh viễn các khoản giảm thuế đã được ban hành vào năm 2017 - một trong những thành tựu trọng yếu của ông Trump trong nhiệm kỳ đầu.
Mặc dù các khoản cắt giảm này đã được thực hiện từ lâu, nếu không được gia hạn, chúng sẽ hết hiệu lực trong những năm tới. Dự luật lần này nhằm bảo vệ các khoản giảm thuế đó, đặc biệt là cho tầng lớp trung lưu và doanh nghiệp.
Một trong những điểm gây tranh cãi nhất trong dự luật lần này là điều khoản siết chặt chương trình bảo hiểm y tế Medicaid.
Lần đầu tiên trong lịch sử 60 năm của chương trình, những người trong độ tuổi 19-64 sẽ buộc phải làm việc ít nhất 80 giờ mỗi tháng - hoặc tham gia học, tình nguyện hay chương trình việc làm - để tiếp tục được hưởng bảo hiểm, trừ các nhóm được miễn như phụ nữ mang thai, người bệnh nặng hay người cai nghiện, làm dấy lên lo ngại có thể khiến hàng triệu người mất quyền tiếp cận y tế.
Ngoài ra, ông Trump đã hiện thực hóa lời hứa tranh cử bằng việc miễn thuế thu nhập liên bang đối với tiền tip và tiền làm thêm giờ cho người lao động có thu nhập dưới 160.000 USD/năm. Đây được xem là nỗ lực nhằm lấy lại sự ủng hộ từ giới lao động - một lực lượng cử tri quan trọng với ông Trump.
Một sáng kiến mới mang tên "Trump Savings Accounts" (Tài khoản tiết kiệm Trump) cũng xuất hiện trong dự luật, với mục tiêu giúp cha mẹ mở tài khoản tiết kiệm trị giá tối đa 5.000 USD mỗi năm cho con mới sinh, với khoản đóng góp khởi đầu 1.000 USD từ chính phủ. Đây là bước đi được quảng bá như một khoản đầu tư vào "thế hệ tương lai của nước Mỹ".
Chỉ vừa mới đây, bộ đôi này vẫn còn bịn rịn chia tay nhau khi ông Musk rời khỏi Ban Hiệu suất chính phủ (DOGE) - Ảnh: REUTERS
Ở chiều ngược lại, dự luật cũng đề xuất xóa bỏ hàng loạt ưu đãi thuế cho năng lượng xanh vốn là di sản của cựu tổng thống Joe Biden. Các khoản tín dụng lên tới 30% cho người dân lắp đặt pin mặt trời, tua bin gió, máy bơm nhiệt hay cửa sổ tiết kiệm năng lượng sẽ bị loại bỏ hoàn toàn vào cuối năm nay nếu dự luật được thông qua.
Bên cạnh đó, các khoản hỗ trợ khi mua xe điện - từ 4.000 USD cho xe cũ đến 7.500 USD cho xe mới - cũng sẽ bị cắt bỏ, gây ảnh hưởng nặng nề tới các hãng sản xuất ô tô điện như Tesla, hãng xe điện do tỉ phú Elon Musk sáng lập và làm giám đốc điều hành.
Không dừng lại ở đó, dự luật còn đề xuất bãi bỏ thuế tiêu thụ đặc biệt 10% với dịch vụ tắm nắng trong nhà, và khoản thuế 200 USD cho mỗi thiết bị giảm thanh súng, vốn tồn tại từ năm 1934.
Dự luật cũng cắt giảm 330 tỉ USD trong vòng 10 năm đối với các chương trình cho vay sinh viên. Theo đó, mô hình trả nợ sẽ được chuyển sang hệ thống mới dựa trên thu nhập, đồng thời tăng số tín chỉ học kỳ cần thiết để đủ điều kiện nhận học bổng Pell cho sinh viên thu nhập thấp.
Tương lai bất định
Hạ viện Mỹ hôm 22-5 đã chính thức thông qua dự luật này với tỉ lệ vô cùng sít sao - 215 phiếu thuận và 214 phiếu chống. Tuy nhiên, theo Đài CNN, chính sách này đang vấp phải sự kháng cự ngày càng lớn trong nội bộ Đảng Cộng hòa, đặc biệt từ các nghị sĩ theo trường phái tài chính bảo thủ.
Theo Văn phòng ngân sách Quốc hội (CBO), dự luật này nếu được ban hành sẽ làm gia tăng mức thâm hụt ngân sách thêm khoảng 2.400 tỉ USD trong thập kỷ tới - một con số gây choáng váng.
Trong khi đó, ông Trump đang thúc giục Thượng viện sớm thông qua toàn bộ dự luật trước ngày 4-7 để kịp thời hạn đặt ra. Nếu được thông qua, ông sẽ có 10 ngày để ký ban hành hoặc phủ quyết.
Tuy nhiên, với sức ép tài chính và chia rẽ nội bộ ngày càng gay gắt, tương lai của "Big, Beautiful Bill" vẫn sẽ là một ẩn số lớn trên chính trường Mỹ.
Hạ viện Mỹ thông qua 'siêu dự luật' 1.100 trang về giảm thuế và chi tiêu
