Theo Cleveland Clinic, thông thường, cơ thể có các biện pháp bảo vệ để làm mát khi bạn quá nóng.
Ví dụ, các tuyến mồ hôi sản xuất mồ hôi bốc hơi từ da, hạ nhiệt độ cơ thể trước khi nó có thể đạt đến mức nguy hiểm. Nhưng đôi khi, thời tiết quá nóng và ẩm, hoặc cơ thể bạn sản sinh quá nhiều nhiệt bên trong (ví dụ từ một bài tập luyện mạnh) khiến hệ thống làm mát tự nhiên bị quá tải.
Hà Nội và một số tỉnh miền Bắc đang trải qua những ngày nắng nóng đỉnh điểm (Ảnh: M.Q).
Bạn hãy tưởng tượng việc cố gắng làm mát toàn bộ ngôi nhà chỉ bằng một chiếc quạt vào một ngày nắng nóng, nó sẽ không hiệu quả. Có quá nhiều nhiệt tích tụ và không đủ tác dụng làm mát từ quạt. Điều này tương tự với các bệnh liên quan đến nhiệt. Cơ thể bạn bị quá tải bởi nhiệt và cần hỗ trợ thêm để tự làm mát.
Các bệnh liên quan đến thời tiết quá nóng xảy ra ở mức độ từ nhẹ đến nặng. Trường hợp nhẹ, bạn có thể chỉ thấy phát ban nhiệt và chuột rút. Tình trạng này thường khỏi sau khi nghỉ ngơi hoặc điều trị tại nhà.
Tuy nhiên, các trường hợp từ trung bình đến nặng, như kiệt sức vì nóng và say nắng, cần được chăm sóc y tế kịp thời để tránh các biến chứng nghiêm trọng.
Nhiệt độ tăng cao, nắng nóng kéo dài có thể ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe của người dân. Đặc biệt có thể gây tình trạng mất nước, kiệt sức, đột quỵ do sốc nhiệt.
Gần như năm nào, khoa Cấp cứu, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) cũng tiếp nhận những trường hợp đang đi ngoài đường nóng thì ngất xỉu, sốc được người dân đưa vào cấp cứu. Những trường hợp này thường do làm việc kéo dài trong môi trường nắng nóng, đi dưới trời nắng lâu.
4 loại bệnh liên quan đến nhiệt
Bốn bệnh thường gặp do nắng nóng, từ nhẹ đến nặng, gồm:
- Mẩn ngứa: Đây là một nhóm các nốt sần nhỏ, ngứa trên da, phát triển khi mồ hôi bị giữ lại dưới da. Thông thường, bạn có thể kiểm soát rôm sảy tại nhà bằng cách giữ cho da khô ráo, thoáng mát và sử dụng kem chống ngứa.
- Chuột rút (còn gọi là chuột rút cơ liên quan đến tập thể dục): Đây là tình trạng chuột rút cơ ở chân, tay, bụng hoặc bất kỳ vị trí nào khác. Chúng thường xảy ra khi bạn gắng sức trong thời tiết nóng và đổ nhiều mồ hôi.
Chuột rút do nhiệt là một dạng bệnh nhẹ liên quan đến nắng nóng và bạn thường có nhiệt độ cơ thể bình thường hoặc hơi cao. Tuy nhiên, những cơn chuột rút này là lời cảnh báo rằng bệnh có thể nặng hơn nếu bạn không thực hiện các biện pháp để hạ nhiệt.
- Kiệt sức: Đây là một dạng bệnh liên quan đến nắng nóng ở mức độ vừa phải, có thể nhanh chóng chuyển thành say nắng nếu không được điều trị. Tình trạng này xảy ra khi bạn mất quá nhiều nước và/hoặc muối, thường là khi bạn gắng sức trong thời tiết nóng.
Nhiệt độ cơ thể bên trong tăng cao nhưng dưới 40 độ C. Các triệu chứng bao gồm chóng mặt, buồn nôn, nôn mửa và đau đầu.
- Say nắng: Đây là một bệnh nguy hiểm đến tính mạng. Đó là khi nhiệt độ cơ thể bạn tăng rất cao, thường trên 40 độ C.
Sốc nhiệt có thể xảy ra do hoạt động thể chất trong thời tiết nóng (say nắng gắng sức) hoặc đơn giản là do ở trong môi trường nóng quá lâu.
Dấu hiệu đầu tiên của sốc nhiệt là vã mồ hôi khi cơ thể phản ứng tỏa nhiệt. Nhiệt độ tăng dần, tăng dần đến khi cơ thể không giải phóng được khiến bệnh nhân kiệt sức và ngất xỉu.
Ngoài ra, người bệnh có thể thấy đau đầu, chóng mặt và choáng váng; da đỏ, nóng và khô; yếu cơ hoặc chuột rút; buồn nôn và ói mửa; nhịp tim nhanh; thở nhanh, thở nông.
Nếu nặng hơn bệnh nhân sẽ có những biểu hiện thay đổi hành vi như nhầm lẫn, mất phương hướng hoặc loạng choạng, thậm chí co giật, mất ý thức, hôn mê…
Việc sơ cứu, điều trị tích cực sớm cũng rất quan trọng nhằm càng hạn chế các tổn thương lên các cơ quan.
Làm gì để phòng tránh sốc nhiệt
Người dân hạn chế đến mức tối đa ra ngoài trời trong khoảng thời gian 11-15h. Tùy theo tính chất, đặc thù công việc mỗi người cần chống nắng khác nhau, có mũ rộng vành, áo dài tay, kính mắt để che chắn, giảm tác động của nhiệt.
Lưu ý mặc đồ nhẹ, rộng, ví dụ như đồ cotton để dễ toát mồ hôi. Khi ra đường cần mặc kín, tránh quần áo quá dày và tối màu vì sẽ dễ hấp thụ nhiệt.
Đặc biệt cần phải uống đủ nước. Bởi nước mất đi rất nhiều qua mồ hôi, nếu không uống đủ nước cũng khiến nhiệt độ cơ thể tăng lên, dễ gây sốc nhiệt. Thời tiết nóng như hiện nay cần uống 2-3 lít nước mỗi ngày.
Lưu ý không nên uống nước đá, nước lạnh hay nước ngọt có gas bởi nó chỉ khiến cơ thể thêm phần mất nước. Tốt nhất nên chọn nước lọc, nước ép trái cây, nước ép rau xanh nguyên chất…
Thời gian làm việc vào buổi sáng nên bắt đầu từ sớm và kết thúc sớm, buổi chiều bắt đầu muộn và kết thúc muộn. Khi làm việc nếu thấy nóng quá, mệt hoặc khó chịu nên tạm nghỉ và thường xuyên uống các loại nước pha muối (như oresol, nước quả, nước rau luộc cho thêm muối, nước khoáng…).
