Thông tin với phóng viên , bác sĩ chuyên khoa 2 Nguyễn Thanh Sang, Trưởng khoa Tâm lý, Bệnh viện Nhi đồng 2 (TPHCM) cho biết, hiện nay số lượng trẻ được cha mẹ đưa đến khoa khám vì các vấn đề về tâm lý, tâm thần có sự gia tăng. Trong đó, nhiều ca bệnh ở độ tuổi dậy thì.
Phụ huynh chờ đăng ký khám cho con tại khoa Tâm lý, Bệnh viện Nhi đồng 2 (Ảnh: BS).
Con trầm cảm khi mẹ liên tục mắng chửi cha
Điển hình là trường hợp của bé N. (14 tuổi), nhập viện với bệnh cảnh dùng quá liều một loại thuốc (uống 15 viên).
Khai thác bệnh sử từ bệnh nhi và người thân, các bác sĩ ghi nhận gia đình bé có kinh tế bấp bênh, mẹ là lao động chính do cha bị tật một bên chân.
Trong nhà, người mẹ thường hay quát mắng và xem thường cha trước mặt bé N., đồng thời bắt mọi người phải làm theo ý của mình. Còn người cha thì quá hiền, không tự bảo vệ được bản thân và con.
Trẻ từng muốn nghỉ học ở trường để học nghề và rời khỏi gia đình, muốn tự kiếm tiền nuôi bản thân. Sau cùng, vì không chịu nổi cảnh mẹ chửi cha và hai người thường xuyên cãi nhau trước mặt, bé đã uống thuốc tự tử.
Tại bệnh viện, các bác sĩ cho bệnh nhi trị liệu bằng thuốc kết hợp tâm lý, liệu pháp lắng nghe tích cực, đồng hành cảm xúc. Các nhân viên y tế cũng định hướng gia đình cần cho trẻ đi học lại.
Sau 4 phiên điều trị, bệnh nhi được xuất viện và đã đi học, không còn ý nghĩ tự sát. Trẻ vẫn được cha đưa đến khám theo lịch hẹn của bác sĩ.
Theo bác sĩ điều trị, khi bé có bạn bè ở trường, có người thân trong gia đình duy trì nâng đỡ tinh thần liên tục và cha mẹ không còn xảy ra tình trạng cãi nhau thì tình trạng bệnh sẽ cải thiện tốt.
Bác sĩ Sang trong một lần khám tâm lý cho trẻ (Ảnh: BS).
Một trường hợp khác là bé gái tên H. (15 tuổi, quê Đắk Nông) được mẹ đưa đi khám vì 2 tháng gần nhất xuất hiện tình trạng dễ cáu gắt.
Quá trình thăm khám, bác sĩ ghi nhận bé có các dấu hiệu như không muốn vận động, thích nằm trong phòng, không còn tham gia các hoạt động yêu thích trước đây, ăn ít, ngủ kém, mệt mỏi, mất hứng thú và đánh giá bản thân thấp, lo lắng không thi đậu tuyển sinh, lo cha mẹ không đủ tiền để cho em đi học…
Bệnh nhi được chẩn đoán rối loạn lo âu và trầm cảm. Về điều trị, trước tiên trẻ được can thiệp tâm lý với chuyên viên và kết hợp trị liệu với bác sĩ y học cổ truyền. Sau đó tùy diễn tiến bệnh, có thể kết hợp với bác sĩ tâm thần nhi để điều trị thuốc.
Ứng xử phù hợp khi con "khủng hoảng tuổi thiếu niên"
Theo bác sĩ Sang, độ tuổi nào cũng có những áp lực riêng về mặt tâm lý, nhưng giai đoạn dậy thì thường có áp lực nhiều nhất, vì đây là thời điểm chuyển từ trẻ em sang người trưởng thành. Những phát triển nhanh về tâm lý sinh lý, thay đổi về hormone làm cho trẻ thay đổi mạnh tính khí.
Ở tuổi dậy thì, trẻ muốn thể hiện sự độc lập trong suy nghĩ và hành động, có xu hướng tách khỏi cha mẹ để tự do quyết định mọi việc liên quan đến mình.
Nhưng do chưa có những kinh nghiệm sống, trẻ không thể giải quyết các vấn đề của mình một cách thấu đáo. Chính vì thế, ở giai đoạn này, trẻ cần được sự thấu hiểu và đồng hành từ người lớn.
Bác sĩ Sang phân tích, có nhiều nguyên nhân khiến trẻ gặp áp lực tâm lý, như kết quả học tập không tốt, đặt kỳ vọng quá cao vào bản thân, sống trong gia đình thiếu sự yêu thương, mâu thuẫn với bạn bè, bạo lực học đường, sang chấn tâm lý (mất người thân, lạm dụng chất kích thích hoặc bị lạm dụng tình dục)…
Khi bị bất thường tâm lý, trẻ sẽ có các biểu hiện như: tính tình thay đổi, cáu gắt, buồn rầu; chán ăn, mất ngủ, dễ khóc, lo lắng quá mức về một vấn đề; mệt mỏi, hồi hộp, khó thở, đau đầu, mất hứng thú với các hoạt động yêu thích trước đó; không muốn tiếp xúc với mọi người, kém chú ý, có ý nghĩ tự hủy hoại bản thân.
Bác sĩ khuyên cha mẹ nên trò chuyện với trẻ mỗi ngày để nắm bắt được tâm tư tình cảm của con (Ảnh: BS).
Bác sĩ nhấn mạnh, dậy thì là giai đoạn trẻ "khủng hoảng tuổi thiếu niên", trải qua những diễn biến tâm lý, tình cảm phức tạp. Do đó, cha mẹ hoặc người chăm sóc cần có những cách ứng xử phù hợp và quan tâm đến con.
Cụ thể, cha mẹ nên trò chuyện với trẻ mỗi ngày, để nắm bắt được những thay đổi tâm tư tình cảm của con.
Cần giúp con cân bằng cảm xúc, bằng cách hướng dẫn con đọc được những cảm xúc của mình đang có (như bực bội, khó chịu, thất vọng...). Khi đọc được cảm xúc của mình, con sẽ nhận ra bản thân đang ở ngưỡng cảm xúc nào để điều chỉnh trước khi cảm xúc lên đỉnh điểm.
Ngoài ra, phải giúp trẻ tìm ra giá trị bản thân (như những phẩm chất tốt đẹp, sự tự tin, lòng yêu thương, dũng cảm hay có trách nhiệm), để con tự xây dựng các mối quan hệ của mình, có ý thức học tập, có tinh thần và cảm xúc tốt hơn.
"Cha mẹ hãy dạy con biết cách tự giải quyết vấn đề của mình. Khi đó trẻ sẽ tự tin hơn, biết đương đầu với những khó khăn trong cuộc sống", bác sĩ Nguyễn Thanh Sang chia sẻ.
