Trụ cột bỗng thành gánh nặng gia đình vì suy thận
29 tuổi, làm nghề đầu bếp, thu nhập ổn định khoảng 20 triệu đồng/tháng, anh B.T.D. đã tính toán kế hoạch lập gia đình, mua căn nhà nhỏ.
Mọi thứ dừng lại vào tháng 8 năm ngoái, khi bác sĩ kết luận: Anh bị suy thận mạn giai đoạn cuối. Từ một người khỏe mạnh, anh trở thành bệnh nhân chạy thận nhân tạo 3 lần mỗi tuần.
Bệnh suy thận đang dần trẻ hóa tại Việt Nam (Ảnh: Hải Long).
Thực tế tại Việt Nam, ước tính có khoảng 8,7 triệu người lớn - tương đương 12,8% dân số trưởng thành - đang sống với bệnh thận mạn; hơn 90% trong số này không biết mình mắc bệnh.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 674 triệu người sống với bệnh thận mạn tính, chiếm 9% dân số toàn cầu.
WHO lo ngại rằng bệnh thận là một trong những nguyên nhân tử vong tăng nhanh nhất trên toàn cầu và được dự đoán sẽ trở thành nguyên nhân gây tử vong cao thứ năm vào năm 2050, với tỷ lệ tử vong được chuẩn hóa theo tuổi dự kiến tăng 33% và số năm sống tàn tật được điều chỉnh theo tuổi dự kiến tăng 28%, nếu không có hành động nào được thực hiện.
Vấn đề cốt lõi ở đây là bệnh nhân phát hiện bệnh muộn, làm mất cơ hội vàng để điều trị làm chậm tiến triển, thậm chí đảo ngược tổn thương ở giai đoạn sớm.
Theo BS Tuyên, nhiều người trẻ vì thấy mình khỏe mạnh nên rất chủ quan, không đi khám sức khỏe. Sự chủ quan này dẫn đến việc không thể phát hiện sớm tình trạng suy thận khi chỉ ở giai đoạn đầu, bỏ lỡ cơ hội vàng điều trị bệnh.
Ở phía cộng đồng, thói quen ăn mặn, sử dụng đồ chế biến sẵn nhiều muối và phụ gia, lối sống ít vận động dẫn tới thừa cân - béo phì, kiểm soát đường huyết và huyết áp chưa tốt, lạm dụng thuốc (đặc biệt những loại truyền miệng, không rõ nguồn gốc) vẫn là những “mồi lửa” nuôi bệnh.
Tâm lý chủ quan khi còn trẻ càng khiến người ta lảng tránh khám định kỳ. Những câu chuyện như của D. và T. nhắc chúng ta rằng sự chủ quan ấy phải trả giá bằng thời gian, tiền bạc và cả cơ hội sống khỏe.
Để bảo vệ thận, theo TS Tuyên, người dân cần duy trì lối sống lành mạnh, trong đó cần hạn chế đưa các chất có hại vào cơ thể. Đặc biệt là rượu bia và chất kích thích sẽ trực tiếp gây tổn thương thận, cũng như khiến cơ quan này bị quá tải khi lạm dụng.
Ngoài một lối sống lành mạnh, TS Tuyên nhấn mạnh tầm quan trọng của việc khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt là người có yếu tố nguy cơ cao như mắc bệnh nền tiểu đường, cao huyết áp.
"Ở giai đoạn một đến giai đoạn 2, suy thận tiến triển chậm thường không ai tự nhận biết. Từ giai đoạn 2 đến giai đoạn 3, các dấu hiệu bộc lộ và từ giai đoạn 3 đến giai đoạn 4 tiến triển rất nhanh, bệnh nhân phải lọc máu.
Vì thế, việc khám định kỳ và thực hiện các xét nghiệm tầm soát để chẩn đoán bệnh thận mạn là đặc biệt quan trọng. Từ đó, các bác sĩ có thể phát hiện, điều trị để bệnh tiến triển chậm nhất có thể. Bệnh nhân suy thận khi phát hiện cần điều trị đúng cách, điều trị đúng chuyên khoa, phải được bác sĩ chuyên khoa sâu tư vấn thật kĩ", TS Tuyên khuyến cáo.
