Đột quỵ, căn bệnh từng được xem là "bệnh của người già", nay đang có xu hướng tấn công cả những người trẻ tuổi, thậm chí dưới 30.
Chia sẻ trên trang cá nhân, PGS.TS Nguyễn Huy Thắng, Trưởng Khoa Bệnh lý mạch máu não Bệnh viện Nhân dân 115, Phó chủ tịch Hội đột quỵ Việt Nam, không khỏi trăn trở về thực trạng đáng báo động này.
Thời gian gần đây, nhiều trường hợp trẻ tuổi nhập viện vì đột quỵ khiến các chuyên gia y tế không khỏi trăn trở (Ảnh minh họa: Getty).
Đột quỵ dưới 30 tuổi
PGS Nguyễn Huy Thắng cho biết mới đây, Bệnh viện Nhân dân 115 tiếp nhận nam bệnh nhân 28 tuổi trong tình trạng tổn thương não đã lan rộng gần hết nửa bán cầu.
Trước đó, bệnh nhân sinh hoạt bình thường, bất ngờ bị liệt nửa người bên phải và mất khả năng nói sau một buổi tối đi ăn cùng bạn bè.
Dù được nhanh chóng đưa đến bệnh viện gần nhà, nhưng khi chuyển đến Bệnh viện Nhân dân 115, tình trạng đã trở nên nghiêm trọng. Tại đây, bệnh nhân buộc phải phẫu thuật mở sọ để giữ mạng sống nhưng tiên lượng chức năng thần kinh rất xấu.
Từ một người mới tốt nghiệp sau đại học tại Anh, đang làm việc tại một trường đại học lớn, sau biến cố này, tương lai của nam thanh niên gần như khép lại.
"Rõ ràng, cậu bé không còn tương lai", PGS Thắng chia sẻ.
May mắn hơn, một trường hợp khác là chàng trai 23 tuổi đang là sinh viên Y khoa năm thứ 6. Cậu cũng bị đột quỵ nhưng được phát hiện và điều trị kịp thời. Nhờ sự can thiệp nhanh chóng và hiệu quả của đội ngũ y tế, bệnh nhân đã hồi phục hoàn toàn, trở lại với cuộc sống và học tập bình thường.
Thực trạng đáng báo động
Theo PGS Nguyễn Huy Thắng, độ tuổi trung bình mắc đột quỵ tại Việt Nam đang thấp hơn khoảng 10 năm so với các nước phát triển, nơi con số này dao động từ 70-75 tuổi.
Tại Việt Nam, không hiếm các trường hợp bệnh nhân đột quỵ dưới 56 tuổi, thậm chí có những ca chỉ mới 15 tuổi.
Thống kê từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) năm 2020 cho thấy Việt Nam ghi nhận gần 160.000 ca tử vong do đột quỵ, trong đó nhiều trường hợp xảy ra ở người trẻ, đặc biệt tại các quốc gia đang phát triển như Việt Nam.
Nguyên nhân dẫn đến sự trẻ hóa của đột quỵ có thể kể đến các yếu tố như lối sống không lành mạnh, áp lực công việc, thói quen hút thuốc, lạm dụng rượu bia, béo phì, và ít vận động.
Đặc biệt, việc sử dụng thuốc lá điện tử - một trào lưu phổ biến trong giới trẻ - cũng làm gia tăng nguy cơ đột quỵ do ảnh hưởng của nicotine đến tim mạch và hệ thần kinh.
Ngoài ra, các bệnh lý nền như cao huyết áp, tiểu đường, rối loạn lipid máu, và rung nhĩ, dù không có triệu chứng rõ ràng, cũng là những "kẻ thù thầm lặng" đẩy nhanh nguy cơ đột quỵ ở người trẻ.
Điều này khiến PGS Nguyễn Huy Thắng đặt ra một câu hỏi: "Nên tầm soát đột quỵ từ khi nào?".
Theo Hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA) và Hội Đột quỵ Hoa Kỳ (ASA), việc đánh giá nguy cơ đột quỵ nên bắt đầu từ tuổi 40 trong các lần kiểm tra sức khỏe định kỳ, tập trung vào các yếu tố như huyết áp, cholesterol, tiểu đường, và lối sống.
Tuy nhiên, với những người có nguy cơ cao, tầm soát có thể được khuyến nghị sớm hơn, ngay cả khi chưa đến 40 tuổi. Các đối tượng cần đặc biệt lưu ý bao gồm:
- Người có tiền sử gia đình: Cha mẹ hoặc anh chị em từng mắc đột quỵ hoặc bệnh tim mạch từ trẻ.
- Người có bệnh lý nền như cao huyết áp, tiểu đường, rung nhĩ, hoặc rối loạn lipid máu.
- Lối sống nguy cơ cao như hút thuốc (bao gồm thuốc lá điện tử), béo phì, ít vận động hoặc lạm dụng rượu bia.
- Từng có cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua: Đây thường là dấu hiệu cảnh báo sớm của đột quỵ.
PGS Thắng lưu ý, mục đích của tầm soát nhằm phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ gây đột quỵ như cao huyết áp, tiểu đường, rối loạn lipid máu, rung nhĩ, hoặc bệnh lý mạch máu.
"Trong nhiều trường hợp các bệnh lý này có thể hoàn toàn không gây ra triệu chứng gì trước đó. Tuy nhiên, việc phát hiện sớm, sẽ giúp can thiệp kịp thời thông qua thay đổi lối sống, điều trị y tế hoặc các biện pháp dự phòng để giảm nguy cơ xảy ra đột quỵ", ông giải thích.
Chia sẻ thêm, tầm soát chỉ là bước khởi đầu. Người dân cần kiểm soát các yếu tố nguy cơ thông qua việc thay đổi lối sống, như ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều đặn, bỏ thuốc lá, và kiểm tra sức khỏe định kỳ. Đây mới là chìa khóa để phòng ngừa đột quỵ hiệu quả.
